Verhalen, Groep 3-4
Dit project eindigt met een vrolijke parade van beweging, muziek, licht en beeld. In de deelopdrachten werken de leerlingen toe naar deze grote finale. Dat begint met het vervaardigen van een masker voor een personage uit een boek of een eigen verhaal. Hoe kun je het karakter van iemand verbeelden? En hoe maak je een stevig en prettig zittend masker? De leerlingen experimenteren en oefenen een scène met hun maskers. In de tweede opdracht onderzoeken ze een vergelijkbare vorm: silhouetten. Ze bekijken voorbeelden uit de beeldende kunst en leren hoe je er een schimmenspel mee kunt uitvoeren. Dan krijgen de leerlingen de opdracht om hun maskers en silhouetten samen te brengen in één kleurrijke parade, waarbij ze zich opnieuw laten inspireren door voorbeelden uit de beeldende kunst.
1. Informatie
Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling en het doel van het project en manieren om het project te promoten. Ook zijn hieronder de algemene benodigdheden en de begrippenlijst opgenomen.
Wat doen de leerlingen in dit project?
Het thema van dit project binnen de discipline ‘Beeldend’ is ‘Verhalen’. Onder de titel DE MASKERADE gaan leerlingen op ontdekkingstocht naar maskers. De nadruk ligt hierbij op het creëren van een nieuw personage voor een parade. Wat is de invloed van een masker op een verhaal? Wat is de kracht van weglaten? Hoe creëer je geheimzinnigheid? Wat kunnen dans, muziek en theater toevoegen? De leerlingen gaan dit onderzoeken met behulp van vorm, kleur, beweging, muziek en schaduw in verschillende beeldende materialen en technieken.
Waarom dit project?
Kinderen in groep 3 en 4 zijn helemaal in de ban van verhalen. De interesse voor verhalen wordt aanzienlijk versterkt doordat ze leren lezen en schrijven. Een speelse en creatieve omgang met verhalen leert de kinderen dat verhalen op heel veel manieren overgebracht kunnen worden. Ze leren hun oordeel uit te stellen, gericht te kijken en luisteren en zich te verplaatsen in een ander persoon.
Promotie
Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten.
Klaar voor de start?
Algemene benodigdheden
Maak gedurende het hele project gebruik van de volgende ruimtes en materialen:
Begrippenlijst Nederlandse taal
|
Vaktaal |
Algemene woorden |
Werkwoorden |
| de maskerade de scène de personages het silhouet het schaduwspel het schimmenspel performance art de parade |
de dialoog het sprookjesfiguur het masker spannend, eng het verhaal het uiterlijk de uitstraling het karakter bang, boos, lief de emotie de schaduw herkenbaar, onherkenbaar de optocht |
verstoppen dragen voortbewegen, verplaatsen omtrekken opvoeren |
2. Introductie
|
Leerdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
|
Houdingsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasHet project kan op verschillende manieren worden geïntroduceerd:
3. Oriëntatie
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoel |
De leerling benoemt de functie, het bijpassende personage en de uitstraling van een masker. |
|
Houdingsdoelen |
Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij ‘Introductie’ |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste oriëntatie-onderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de eerste opdracht.
Het filosofisch gesprek
Lees het boek Ensor: de grote maskerade van Marije Tolman voor aan de leerlingen. Voer met de leerlingen een filosofisch gesprek over het projectthema aan de hand van het boek en (een aantal van) de volgende vragen:
Over het dragen van maskers
Over bang zijn
Ondersteunende vragen voor het filosoferen:
Bespreek de maskers die gebruikt werden bij de introductie. Toon vervolgens (afbeeldingen van) andere soorten maskers. Denk aan: harlekijnmasker, Afrikaans masker, Egyptisch dodenmasker, gasmasker, boevenmasker, carnavalsmasker, boksmasker, chirurgenmasker en maskers bij toneel. Meer specifieke voorbeelden uit het theater en de beeldende kunst:
Bespreek de getoonde maskers aan de hand van de volgende vragen:
Reflectievragen
4. Opdracht: Maskers
In deze opdracht onderzoeken de leerlingen hoe ze met een masker een personage uit een verzonnen of bestaand verhaal kunnen uitbeelden. Hoe kun je de kenmerken en karaktereigenschappen verbeelden in een masker? Hoe beweegt en spreekt de figuur?
Vervolgens maken de leerlingen het masker, waarbij ze letten op de draagbaarheid en stevigheid.
De maskers worden gebruikt in de groepspresentatie: het spelen van een scène uit het bestaande of verzonnen verhaal.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
|
Houdingsdoelen |
Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij ‘Introductie’ |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Reflectievragen
Laat de leerlingen hun masker maken. Denk bijvoorbeeld aan dik karton of papier maché. Vraag eventueel hulp van ouders. Wijs de leerlingen erop dat je ook (delen van) bestaande foto’s in een masker kunt verwerken.
Reflectievragen
Geef elk groepje de opdracht om een scène te presenteren waarin alle vier de personages een rol spelen en waarin duidelijk wordt wat het verhaal is. Laat de leerlingen samen een titel voor hun scène bedenken.
Reflectievragen
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
5. Opdracht: Schaduw en silhouet
In deze opdracht onderzoeken de leerlingen hoe met schaduw en silhouet een personage kan worden uitgebeeld. Ze kijken naar voorbeelden uit de beeldende kunst en ze onderzoeken het effect van het overbrengen van een schaduw en een silhouet met een lamp en verschillende poppen. Op basis van hun onderzoek brengen de leerlingen de silhouetten over op zwart papier, waarbij ze kiezen voor een bepaalde beweging en accessoires. Wat zegt de stand van het hoofd? Wat is het effect van een open of gesloten mond? Wat voegen accessoires toe aan het silhouet? Ze verzinnen een lopend verhaal rond de silhouetten en spelen dit uit in een schimmenspel.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
|
Houdingsdoelen |
Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij ‘Introductie’ |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Reflectievragen
Op basis van hun experimenten in het onderzoek maken de groepjes silhouetten op een stok. Ze kunnen hierbij elementen toevoegen, weglaten of combineren. Doorloop de volgende stappen
Reflectievragen
Laat elk groepje het schimmenspelverhaaltje uitspelen. Dit kan achter een groot wit laken met een bouwlamp, in een poppenkast of boven een tafeltje.
Reflectievragen
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
6. Opdracht: De grote parade
In de laatste opdracht onderzoeken de leerlingen hoe met de gemaakte maskers en silhouetten een parade tot stand kan worden gebracht. Ze kijken naar voorbeelden van jaarlijks terugkerende parades en naar parades uit de beeldende kunst. Wat is hierbij de rol van beweging, muziek en geluid?
Vervolgens bepalen de leerlingen het verhaal achter de parade, de muziek en de plaats waar de parade gehouden wordt. Hoe wordt de parade vastgelegd en hoe kan interactie met het publiek een rol spelen? Door de parade op te voeren wordt gekeken of er een reactie kan worden uitgelokt bij het aanwezige publiek.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
|
Houdingsdoelen |
Zie de geformuleerde houdingsdoelen bij ‘Introductie’ |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
‘Performance art’ is een verzamelnaam voor muzikale, beeldende of uitgesproken fysieke optredens waarin taal een ondergeschikte rol speelt en die vaak kort van duur zijn. Het is een kunstvorm die elementen van beeldende kunst, theater en muziek combineert. Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Reflectievragen
Voer de parade met publiek uit, bijvoorbeeld in school of ergens in de buurt van school.
Reflectievragen
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Jouw schakel voor kunst en cultuur op school en in de vrije tijd