Als kunst je aanspreekt...

Vanwege de getoonde interesse in het gedachtegoed van Gert Biesta, hebben we in het najaar van 2020 twee online sessies georganiseerd met Janeke Wienk, waarin zij haar visie op kunstonderwijs deelt met mensen uit het onderwijs en het culturele veld van Den Haag. Uit deze bijeenkomsten is een onderzoeksgroep ontstaan die is omgedoopt tot ‘Oefenplaats: Wereldgericht kunst- en cultuuronderwijs’.

Omschrijving

Janeke Wienk werkt als docent en onderzoeker bij ArtEZ en is als onderzoeker verbonden aan de leerstoel Pedagogische dimensies van Gert Biesta aan de Universiteit van Humanistiek in Utrecht.

Goed onderwijs raakt volgens onderwijsfilosoof Gert Biesta aan drie domeinen: onderwijs leidt tot kwalificatie (het eigen maken van (vak)kennis en vaardigheden), tot socialisatie (het ontwikkelen tot maatschappelijk betrokken burger) en tot subjectificatie (het proces van in de wereld komen en je thuis leren voelen in die wereld). Wanneer deze gebieden alle drie in het onderwijs in samenhang worden verzorgd, spreekt Biesta van goed, driedimensionaal onderwijs.

Dit voelt als een waardevolle en herkende zienswijze, en we weten ook allemaal dat de onderwijspraktijk weerbarstig is. Vooral het gebied van subjectificatie verwart ons nogal eens. Enerzijds inhoudelijk (wat is het nou precies?) en anderzijds organisatorisch: het schiet er nogal eens bij in omdat de doelen van kwalificatie en socialisatie dwingender zijn in de praktijk.

In de sessies richten we ons op het domein subjectificatie. Biesta brengt het begrip subjectificatie terug naar een eenvoudige pedagogische dynamiek, waarin jij als leraar aan het kind, je leerling of student vraagt: ‘Hee, ben je daar?’ En als de uitnodiging wordt aangenomen, en het kind, je leerling of student daadwerkelijk naar voren komt, en zijn of haar unieke zelf laat zien – dan kun je zeggen: ‘Ah! Daar ben je!’

Voor kunst in onderwijs ligt hier een schone taak te wachten, immers: als je érgens uitgenodigd wordt om zelf naar voren te komen is het wel in, door en met kunst, zowel in praktische beoefening van kunst, alsook in het beleven van kunst van anderen.

In de oefenplaats onderzoeken we samen met Janeke Wienk hoe kunstonderwijs in de praktijk die veelbesproken subjectificatie van Gert Biesta kan voeden en hoe we kunnen toewerken naar wereldgericht kunst en cultuuronderwijs.

Vanaf juni 2023 starten we weer met een nieuwe oefenplaats voor iedereen die de kwaliteit van diens kunstonderwijs wil versterken door ruimte te geven aan subjectificatie. Naast twee online gesprekken met Janeke, komen we gedurende het schooljaar vier keer live bij elkaar om ervaringen uit te wisselen en aan te scherpen. 

Informatie

Meer weten? Lees hier verder of neem contact op met cultuurcoaches Coby Wisse of Arike Gill.