CultuurStemmen

Om de docent te helpen om samen met de klas een keuze te maken voor culturele activiteiten heeft CultuurSchakel de tool ´CultuurStemmen´ ontwikkeld. Hiermee willen we een dialoog creëren tussen leerlingen en docent én de leerlingen prikkelen bewuste en weloverwogen keuzes voor cultuurbezoeken te maken.

De tool is ´gevuld´ met het culturele aanbod uit Expeditie C en geeft richting aan de keuzebepaling. Maar uiteindelijk is het doel om een gesprek te laten ontstaan waar de leerlingen bereid zijn naar elkaar te luisteren en elkaars gedachten en mening respecteren. Op deze wijze krijgt de docent een goed inzicht in wat in er de klas leeft.

CultuurStemmen biedt meerdere keuzevariaties, en er is geen verplichting gebruik te maken van de tool. Beschouw deze als bonus bij het aanbod in Expeditie C; het mág wel, maar hóeft niet.

Met klas, vertegenwoordiging, leerlingenraad

CultuurStemmen kan met een klas uitgevoerd worden waarbij voor de eigen klas gekozen wordt, of waarbij meerdere klassen van eenzelfde leerjaar tot een keuze voor het hele leerjaar komen. De groep kan ook een andere samenstelling hebben, bijvoorbeeld van een of meer vertegenwoordigers per klas of een leerlingenraad.

Planning

Je maakt gebruik van CultuurStemmen in hetzelfde schooljaar als waarin de (flexibele) activiteit plaatsvindt, of je kiest in het ene leerjaar activiteiten voor het volgende. Als er een langere periode tussen het kiezen en de uitvoering van de activiteit zit, zijn de leerlingen het gesprek en de keuze misschien vergeten. We zorgen ervoor dat je tegen de tijd dat de activiteit plaatsvindt, de geheugens kunt ‘opfrissen’.

Zó werkt CultuurStemmen

De tool CultuurStemmen is voor iedereen beschikbaar op www.cultuurstemmen.nl.

1. Op basis van reflectievragen gaan de leerlingen in gesprek met de docent en elkaar over thema’s, die terugkomen in de culturele activiteiten. Na het gesprek maakt de leerling individueel een keuze voor een thema dat hem of haar het meest aanspreekt.
2. Vervolgens gaan docent en leerlingen op dezelfde manier in gesprek over verschillende disciplines: wat spreekt ze het meest c.q. het minst aan.
3. Uit het voorgaande volgen bepaalde culturele activiteiten, gebaseerd op de keuzes van de leerlingen. Vervolgens kan je als docent ervoor kiezen om nog een stap verder te gaan en met de leerlingen de titels, afbeeldingen en beschrijvingen van de activiteiten te bespreken.

Aan de hand van de keuzes van de leerlingen komen cultuurbezoeken naar voren. Eventueel kunnen de leerlingen een trailer zien of een informatietekst lezen en op basis hiervan een top 3 voor de klas maken.

Download hier de handleiding of bekijk het filmpje over het gebruik van CultuurStemmen in de klas.

 

Uiteraard hebben we de tool in een vroeg stadium getest. Lees hieronder de ervaringen van een school en van een aanbieder.

Frank van der Pluijm, Wateringse Veld College: CultuurStemmen brengt je dichter bij de leerling

“Culturele activiteiten dragen bij aan, of zijn eigenlijk onderdeel van het leerproces van een kind. Het is bekend dat als scholen actief met kunst en cultuur bezig zijn, ook het leef- en leerklimaat binnen een school verbetert.

In de bovenbouw zijn leerlingen al meer betrokken bij culturele activiteiten, vooral de leerlingen die het kunstvak als eindexamenvak gekozen hebben. Een programma waarbij CultuurStemmen wordt ingezet, kan die belangstelling al in de onderbouw aanwakkeren en prikkelen.

Als docent wil je dat je leerlingen zich niet alleen cognitief ontwikkelen; je moet ook inzetten op mening-vorming, op de ontwikkeling van het reflecterend vermogen van je leerlingen. Dat ze nadenken over wie ze zelf zijn, over hun eigen identiteit. Het gaat niet alleen om mooie cijfers.

Zeker in de tijd waarin wij nu leven en er van alles gebeurt in de wereld, is het belangrijk dat je leerlingen bewust maakt van het willen en kunnen vormen van een eigen mening. Kunst en cultuur dragen bij aan het leerproces en de algemene vorming van leerlingen, waardoor ze beter en anders gaan leren en een eigen visie leren ontwikkelen. 

Het mooie van CultuurStemmen is dat de keuze voor een bepaalde activiteit niet van bovenaf wordt opgelegd maar dat leerlingen in staat worden gesteld zelf een keuze te maken op basis van hun eigen belangstelling en voorkeur. Dat brengt je als docent in feite dichter bij de leerling.

Je hoeft ze niet op te leiden tot kunstenaars of museumbestormers, maar het is wel belangrijk dat je ze nét iets meer meegeeft dan de dagelijkse leerstof.”

Ester Hendriksen, Filmhuis Den Haag: Het gaat juist om het gesprek

“Wij denken dat het heel goed is om leerlingen te betrekken bij het kiezen van culturele activiteiten, want er wordt op school best al voor ze veel bepaald. Zelf kunnen kiezen zet leerlingen ook aan tot  beter nadenken over de gevolgen van hun keuzes. 

En het gaat bij CultuurStemmen niet om ´de meeste stemmen gelden´, maar juist om het gesprek daarover. Hier in het Filmhuis zetten we voortdurend aan tot kritisch denken, en daar is dit een heel mooi instrument voor.

CultuurStemmen geeft ook veel ruimte aan de begeleidend docent. Zij kunnen de tool op veel manieren inzetten in de groep, er bijvoorbeeld een soort wedstrijd van maken: ´wie heeft de beste argumenten´. Maar je kunt er ook een bijna filosofische reis van maken.

Docenten kiezen vaak vanuit een eigen referentiekader. Als je leerlingen meer de ruimte geeft om te kiezen, wordt het palet veel breder. Zo hebben we soms films waarvan ik zeker weet dat leerlingen uit de onderbouw vo die prachtig vinden, bijvoorbeeld animé-films. Maar het is animatie, het is Japans − docenten kunnen de culturele waarde daarvan betwijfelen. Daarmee missen ze eigenlijk dat zo´n film heel veel zegt over een andere cultuur, hierover kun je geweldige gesprekken voeren. Als leerlingen de ruimte krijgen om hun eigen keuzes te maken, is dat vermoedelijk een veel bredere keuze...”