Utopie, Groep 1-2
Bij jonge kinderen komen fantasie en spel nog helemaal van nature. In dit project gaan ze dat theatertalent verkennen, met poppen en knuffels als acteurs. In de eerste opdracht gaan de kinderen met het spel 'Ik ga op reis en neem mee…' zoeken naar gekke spullen, die ze meenemen op een avonturenreis naar hun droomplek. Met die spullen voeren ze allerlei theatrale opdrachten uit. De tweede opdracht gaat over poppenspel. De leerlingen bekijken poppenvoorstellingen (video of in het poppentheater), ze maken zelf handpoppen en verzinnen hier verhaaltjes voor. In de laatste opdracht bouwen ze hier op voort. Ze schilderen decors en laten hun poppen een spannende reis maken. Een presentatie voor publiek vormt de grote finale van dit project.
1. Informatie
Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling en het doel van het project en manieren om het project te promoten.
Wat doen de leerlingen in dit project?
Het project Samen op weg begint met de leerkracht die met een koffer in zijn hand vertelt dat hij op reis gaat naar zijn droomland, maar niet weet wat hij mee moet nemen. Op basis van deze start wordt het prentenboek Speeltuin van Mies van Hout en bijbehorende animatie bekeken en uitgespeeld. Hierna bespreken de leerlingen in de kring wat een ideale droomplek is. Ze maken hun bedachte droomplek met materiaal naar keuze en bespreken wat onmisbare spullen zijn. In de volgende opdrachten oefenen de leerlingen met uiteenlopende speloefeningen, waaronder poppenspel. Dat leidt tot een eindspel, eventueel voor publiek, over hun eigen droomplek en voor hen belangrijke voorwerpen.
Waarom dit project?
Iedereen heeft wensen en dromen, ook jonge kinderen. In dit project over je ideale droomplek wordt poppenspel als uitgangspunt genomen. Jonge kinderen spelen graag met knuffels en poppen en hebben daar een bijzondere band mee. Er komen vragen en spelvormen aan de orde die een beroep doen op hun verbeelding en creativiteit.
Houdingsdoelen
In dit project worden bij de introductie, oriëntatie en opdrachten kennis- en vaardigheidsdoelen benoemd. De volgende houdingsdoelen gelden voor het project in het algemeen.
De leerling:
Promotie
Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten.
Klaar voor de start?
Benodigdheden
Bij elke opdracht staat een opsomming van benodigdheden weergegeven.
Reflectievragen
De reflectievragen bij de verschillende fases van het creatief proces kunnen tijdens en na iedere fase met de individuele leerling of de hele groep besproken worden.
2. Introductie
|
Kennisdoel |
De leerling kent de begrippen ‘op reis zijn’ en ‘onderweg zijn’. |
|
Vaardigheidsdoel |
De leerling kan zich inleven en heeft een onderzoekende houding. |
Benodigdheden
Er zijn geen extra materialen nodig naast de algemene benodigdheden.
Aan de slag in de klasMaak een keuze uit onderstaande opdrachten om het project te introduceren:
3. Oriëntatie
|
Kennisdoel |
De leerling kent het verschil tussen fantasie en realiteit. |
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
· kiest objecten die hij onmisbaar vindt om mee op reis te nemen. |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasHet filososfisch gesprek
Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen:
Doe onderstaande opdrachten of maak een keuze:
Droomplek
Doorloop de volgende stappen:
Koffer inpakken
Neem zelf als voorbeeld iets mee dat je absoluut mee zou nemen op reis. Bespreek met de leerlingen waarom dit voor jou zo belangrijk is. Stop het in de koffer. Vraag de leerlingen om ook iets mee te nemen van thuis. Wat is voor hen onmisbaar? Laat hen er kort iets over vertellen. Waarom hebben ze hiervoor gekozen? Stop de voorwerpen in de koffer. De voorwerpen gebruiken we later in het project. Wanneer het voorwerp niet op school kan blijven, kun je er een foto of tekening van maken.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
4. Opdracht: Op avontuur!
De opdracht start met het spel ‘Ik ga op reis en ik neem mee…’, waarin gekke voorwerpen meegenomen mogen worden. Naar aanleiding van dit spel worden voorwerpen op verschillende theatrale manieren ingezet. Er wordt eerst geëxperimenteerd met een schuursponsje. Daarna ook met meegenomen voorwerpen die in de koffer bewaard worden. Wat kunnen we met al die voorwerpen als we zijn aangespoeld op een onbewoond eiland? Het begeleid spel speelt een belangrijke rol bij het inleven in het thema. De opdracht eindigt met een presentatie waarin de leerlingen in groepjes op avontuur gaan naar hun droomplek.
|
Kennisdoelen |
De leerling
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren.
Doe onderstaande opdrachten of maak een keuze:
Jammie
Bekijk en bespreek de trailer van de voorstelling Jammie!!! van muziektheatergroep Tafel van Vijf. Wat gebeurt er in de voorstelling?
Ik ga op reis en neem mee
Warming-up in de kring. Je zegt: “Ik ga op reis en neem mee… een zonnebril”. De volgende in de kring herhaalt de zin en voegt iets toe, enzovoorts. Beeld ook zoveel mogelijk uit wat je meeneemt.
Variatie: alleen met lievelingsdingen, mensen, gekke en bijzondere dingen en dingen die eigenlijk niet kunnen. Zoals: mijn vader en moeder, mijn luchtballon, mijn schatkist, mijn gouden haarkam, de boom voor de deur.
Schuursponsje
Doorloop de volgende stappen:
Gek ding
Gebruik de koffer die is gevuld met de eigen voorwerpen. Vraag de leerlingen om zich voor te stellen dat de koffer is aangespoeld op een eiland. Op dat eiland wonen de eilandbewoners. De eilandbewoners kennen al die voorwerpen niet en weten niet waarvoor ze bedoeld zijn. Ze zijn nieuwsgierig en gaan de voorwerpen onderzoeken. Wat zou het zijn? En wat zou je ermee kunnen doen? Je speelt een eilandbewoner, loopt naar de koffer toe en pakt er een voorwerp uit. Je bestudeert het en begint iets met het voorwerp te doen waarvoor het voorwerp misschien niet bedoeld is. Nu mag een leerling een eilandbewoner spelen en een voorwerp pakken, het onderzoeken en er iets mee doen. Als een andere ‘eilandbewoner’ wil meespelen, dan mag dat.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doe onderstaande opdrachten of maak een keuze:
Speeltuinspel
Doorloop de volgende stappen:
Stap in elkaars avontuur
Een leerling is de leider. De andere leerlingen volgen door precies het gedrag te kopiëren dat de leider heeft bedacht. Bijvoorbeeld: de leider verzint dat hij op een onbewoond eiland op zoek is naar een schat. Door de jungle, de modder, het water, de bossen, de woestijn. Gebruik eventueel tot de verbeelding sprekende muziek voor de sfeer (bijvoorbeeld de muziek uit de animatie van het prentenboek). Laat de leerlingen écht samen op avontuur gaan in hun eigen fantasie en de fantasie van de ander.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Vorm groepjes of splits de groep in tweeën. Vraag wie de reisleider wil zijn. De reisleider vertelt en neemt een aantal avonturiers mee naar zijn droomplek. De reis gaat door verschillende fantasieplekken of landschappen. De tocht en de avonturen zijn belangrijker dan de aankomst. Speel zelf mee en help de reisleider door vragen te stellen. Bijvoorbeeld: Waar zijn we nu? Hoe ziet het eruit? Hoe voelt het? Wat gebeurt er? Stimuleer de fantasie door mee te denken, te spelen en suggesties te doen. De andere leerlingen zijn publiek. Bespreek de presentatie na. Wat hebben de andere leerlingen (het publiek) gezien of gehoord dat ze leuk, spannend of mooi vonden?
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
5. Opdracht: Poppetje gezien, kastje dicht!
In deze opdracht maken de leerlingen op verschillende manieren kennis met poppenspel. Ze nemen een knuffel mee van thuis en spelen ontmoetingen tussen de knuffels. Er worden meerdere speloefeningen gedaan om de mogelijkheden van poppentheater te ontdekken. Zo is er een spel bij het lied ‘Ik stond laatst voor een poppenkraam’, bedenken de leerlingen poppenbewegingen en doen ze die na, oefenen ze het bevriesspel en maken ze popjes van hun vingers. In de uitvoerende fase maken de leerlingen een handpop van bijvoorbeeld een sok. De verhaaltjes die ze verzinnen worden door de gemaakte poppen gespeeld. In de presentatie laten de leerlingen het poppenspel zien aan publiek.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren.
Maak een keuze uit onderstaande opdrachten.
Poppentheater
Bekijk en bespreek een paar fragmenten uit poppenvoorstellingen. Zijn de leerlingen al eens naar een poppentheatervoorstelling geweest? Wat kunnen ze erover vertellen?
Knuffelspel
Doorloop de volgende stappen:
Ontmoeting.
In tweetallen improviseren de leerlingen een poppenspel met de knuffel. Ze geven elkaar pootjes en vertellen elkaar hoe ze heten. Moedig de leerlingen aan om een stemmetje te verzinnen. De andere leerlingen zijn publiek en klappen als de ‘knuffels’ uitgespeeld zijn. Doe het eventueel de eerste keer samen met een leerling die wil voor.
Poppenkraam.
Doorloop de volgende stappen:
Voer onderstaande opdrachten uit of maak een keuze.
Vingergezichtjes
Doorloop de volgende stappen:
Naar bed, naar bed, zei Duimelot,
Eerst nog wat eten, zei Likkepot.
Waar zal ik het halen?, vroeg lange Jan.
Uit grootmoeders kastje, zei Ringeling.
Dat zal ik verklappen, zei ’t kleine ding.
Of
Duimelot is in ’t water gevallen.
Likkepot heeft hem eruit gehaald,
lange Jaap heeft hem thuis gebracht,
korte knaap heeft hem in bed gelegd,
En kleine pinkje heeft alles gezegd.
Mijn eigen vriendje
Vertel de leerlingen dat ze een eigen vriendje mogen maken die met hen mee op reis kan gaan. Maak samen met de leerlingen een sok-, stok- of vingerpopje. Bijvoorbeeld met een pollepel of andere ongebruikelijke materialen of voorwerpen, zoals het schuursponsje. Kijk op Pinterest voor inspiratie.
Tip: een popje kan ook heel eenvoudig gemaakt worden met een zakdoek of vierkant lapje. Leg een grote knoop in een hoek en twee kleine in twee andere hoeken. Teken of plak er een gezichtje op. Of van een schuursponsje, zoals te zien is op Pinterest.
Op avontuur met je zelfgemaakte popje
De leerlingen mogen een avontuurtje verzinnen en uitspelen met hun eigen popje. Maak gebruik van de opbrengsten uit de eerdere opdrachten. Laat de leerlingen in tweetallen hun verhaaltje verzinnen, oefenen en uitspelen. Gebruik hiervoor eventueel een poppenkast of een tafel of lap van waarachter de leerlingen hun poppenspel kunnen spelen.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Presenteer de verzonnen avonturen aan elkaar. Welke leerlingen willen hun poppenspel laten zien? Laat hen de scène nog een keer oefenen en geef tips en tops. Nodig eventueel een andere groep uit om naar het poppenspel te komen kijken.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
6. Opdracht: Ga je mee?
Poppenspelers hebben de magische mogelijkheid om poppen tot leven te brengen. In deze opdracht starten de leerlingen met het bekijken van voorbeelden hiervan. Vervolgens bedenken ze hoe hun gemaakte pop uit de tweede opdracht een reis maakt. Om dat te kunnen doen, is het belangrijk om antwoorden te krijgen op een aantal vragen, waaronder: Hoe heet het land waar we heen gaan? Hoe komen we daar? Hoe ziet het eruit? Wat ga je daar voor spannends doen? Bij het verhaal wordt een tekening of schilderij gemaakt dat als decor bij de verhalen gebruikt kan worden. Alle werkjes vormen een route waarlangs de leerlingen een reis kunnen maken. Met geleidspel en het oefenen van hun verhaal bereiden de leerlingen zich voor op een presentatie voor publiek.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren. Aan het eind van deze opdracht staan evaluatievragen die betrekking hebben op het hele project.
Maak een keuze uit onderstaande opdrachten.
Bekijk en bespreek dit Schooltv-filmpje over poppenspelers.
Op reis naar Fantasia
Bespreek met de leerlingen dat ze samen met hun popje op reis gaan naar hun zelfverzonnen fantasieplek. Maak gebruik van de opbrengsten uit de oriëntatie: de verzameling droomplekken. Hoe ziet hun fantasieplek eruit? Wat is daar allemaal te doen? Hoe kom je er? Is het een eiland? Is het een land hoog in de lucht? Kun je er komen in een speciaal voertuig? Moet je eerst een draak verslaan? Of ben je er in één keer als je een toverspreuk opzegt?
Kom we gaan!
Vorm twee- of viertallen. Geef de leerlingen de opdracht om met hun popje in een poppenspel een stukje van hun reis te spelen. Waar zijn ze? Hoe reizen ze? Wat maken ze mee? Zijn er problemen? Gebeurt er iets leuks? Wat gaat mee op reis en hebben ze in hun koffer gestopt?
Mijn fantasieplek
Geef de leerlingen de opdracht om een tekening of schildering op A4- of A3-formaat te maken die ze bij hun eindspel kunnen gebruiken als achtergrond. Laat de leerlingen vertellen over hun werk.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doe de onderstaande opdrachten of maak een keuze.
Avonturenroute: wensen- en verlangenreis
Doorloop de volgende stappen:
Ga je mee?
De leerlingen hebben al veel avonturen verzonnen. Laat hen nu ook in tweetallen een poppenspelavontuur bedenken en oefenen met hun eigen tekening of schildering als decor op de achtergrond.
Naar de andere kant van de wereld
Doe met de leerlingen een geleidspel met eigen inbreng. Verzin en speel samen al improviserend een reisverhaal en neem hierin de opbrengsten van de vorige opdrachten mee. Of gebruik het verhaal uit de bijlage (zie de link onder benodigdheden).
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Maak een keuze uit de onderstaande presentatiemogelijkheden.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen.
Jouw schakel voor kunst en cultuur op school en in de vrije tijd