Identiteit, Groep 3-4
Aan de hand van het gedicht Wie is wie onderzoeken de leerlingen het thema ´Identiteit´. Het boek Het lammetje dat een varkentje is wordt gebruikt bij de eerste opdracht. De leerlingen inventariseren overeenkomsten en verschillen tussen individuen. Misschien zijn de overeenkomsten wel groter dan de verschillen. Het prentenboek én de films van Picknick met taart zijn de bronnen die worden gebruikt om de vraag te beantwoorden: Zijn dieren net als mensen? In de derde opdracht ´Ben jij zo?´ denken de leerlingen aan de hand van het gedicht Jij bent zo na over eigenschappen van zichzelf en anderen. Elkaar een compliment geven hoort daar natuurlijk ook bij!
Alle Haagse basisscholen komen in aanmerking voor een gratis bronnenpakket bij deze projecten. Neem contact op met de cultuurcoach van je school om hierover afspraken te maken.
1. Informatie
Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling, het doel van het project en manieren om het project te promoten.
Waarom dit project?
De projecten binnen dit thema verkennen het thema ´Identiteit´ in relatie tot de ontwikkeling van de leerlingen. Dat houdt in dat de jongste leerlingen uit groep 1 en 2 het lichaam verkennen en de leerlingen uit groep 3 en 4 zichzelf in relatie tot nabije anderen (gezin). Groep 5/6 behandelt de emoties van een individu en in groep 7/8 gaat het om de leerling in relatie tot de (boze) buitenwereld. Het thema wordt altijd onderzocht vanuit literaire bronnen.
Bij de groepen 3 en 4 staat het individu centraal: ´ik´ in relatie tot nabije anderen. Tijdens het project gaan de leerlingen aan de slag met gedichten, liedjes, (prenten)boeken en films waarbij ingezoomd wordt op de eigenschappen van en relaties tussen de personages uit de verhalen.
Wat doen de leerlingen in dit project?
In de introductie- en oriëntatiefase wordt de nieuwsgierigheid van de leerling gewekt door middel van activiteiten rondom het gedicht Wie is wie. Vervolgens kies je één of meer opdrachten.
Beoogde houdingsdoelen
In dit project worden bij de introductie, oriëntatie en opdrachten kennis- en vaardigheidsdoelen benoemd. De volgende houdingsdoelen gelden voor het project in het algemeen.
De leerling:
Promotie
Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten.
Klaar voor de start?
Benodigdheden
Bij elke opdracht staat een opsomming van benodigdheden weergegeven.
De benodigde boeken, gedichten en dvd worden geleverd via COH als je je deelname aanmeldt.
In dit project zijn de volgende materialen verwerkt:
De liedjes uit dit project kunnen via internetlinks gepresenteerd worden op het digibord.
Reflectievragen
De reflectievragen bij de verschillende fases van het creatief proces kunnen tijdens en na elke fase met de individuele leerling of de hele groep besproken worden.
2. Introductie
| Kennisdoelen |
De leerling:
|
| Vaardigheidsdoelen | De leerling kan iemand anders beschrijven en gebruikt daarbij kenmerken en eigenschappen die onderscheidend zijn. |
Benodigdheden
Het project kan op de volgende manier worden geïntroduceerd:
3. Oriëntatie
| Kennisdoelen |
De leerling:
|
| Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Doorloop de vaste oriëntatieonderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de oriëntatieopdracht.
Het filosofisch gesprek
Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen:
Doorloop de volgende stappen:
2. Laat de leerlingen de rijm in het gedicht verkennen: lees de eerste strofe nogmaals voor en vraag welke woorden op elkaar rijmen.
3. Vertel aan de klas dat we het gedicht gaan uitbreiden. Wie kan woorden bedenken die in het gedicht passen en ook op elkaar rijmen?
4. Geef de leerlingen de volgende opdracht: “Je mag straks, als ik het teken geef, van je plaats opstaan. Je zoekt een ander uit de klas. Je gaat tegenover hem of haar staan en spreekt af wie gaat beginnen. Je zegt tegen de ander: Als ik jou was, dan… en dan bedenk je hoe jij zou zijn als jij degene was die tegenover jou staat. Als je dat hebt gedaan wisselt de beurt. Zodra ik in mijn handen klap, zoek je een ander waarmee je dezelfde opdracht doet. Dat doen we drie keer.”
(Of zo vaak als je wenst; doe eventueel de opdracht een keer voor met een leerling.)
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
4. Opdracht 1: Kan een lammetje ook een varken zijn?
In deze opdracht staat het boek Het lammetje dat een varken is centraal. Het lammetje is anders. Het wil, net als de varkens, in de modder rollen. Zowel de varkens als de schapen vinden dit maar raar. Het is een mooi uitgangspunt om samen met de leerlingen te kijken naar identiteit, uiterlijk en gedrag. Naar aanleiding van dit verhaal maken de leerlingen een levend Venndiagram van overeenkomsten en verschillen. De opdracht sluit af met het liedje ´Alle dieren doen vandaag een beetje raar´.
| Kennisdoelen |
De leerling:
|
| Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren.
Doorloop onderstaande stappen:
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doorloop de volgende stappen:
Constateer: soms lijk je toch een beetje meer op een ander dan je denkt. Er zijn dingen die echt anders zijn, maar er zijn ook dingen hetzelfde. We gaan dat eens onderzoeken, en daar gebruiken we hoepels voor.
Verhuis desgewenst naar een plek waar voldoende ruimte is.
|
Differentiatie groep 4 In plaats van de hoepels kan je deze opdracht ook laten uitvoeren met behulp van het kopieerblad. · Geef per twee leerlingen een kopieerblad. · De leerlingen schrijven in steekwoorden overeenkomsten in de rode doorsnede van het Venndiagram en in de witte cirkels woorden die vertellen waarin zij van elkaar verschillen. |
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doorloop onderstaande stappen om het project te presenteren:
Alle dieren doen vandaag een beetje raar
Want ze vinden dat dat best een keertje mag
Ze besloten dus vanmorgen met elkaar
’t Wordt vandaag een dolle dwaze dierendag
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
5. Opdracht 2: Zijn dieren net als mensen?
In deze opdracht staan het boek Picknick met taart en de daarvan afgeleide dvd centraal. Dieren vormen de personages in het boek. In de dvd wordt het basisverhaal uit Picknick met taart telkens vanuit een ander personage verteld. Door de verschillende varianten met elkaar te vergelijken, leren de leerlingen de gebeurtenis telkens vanuit een ander perspectief te beoordelen.
| Kennisdoelen |
De leerling:
|
| Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren.
Vertel dat we vandaag aan de slag gaan met het verhaal uit een boek waarin dieren de hoofdrolspelers zijn. Laat de voorkant van het boek Picknick met taart zien, of mooier: maak een scan van het gedeelte waarop de dieren te zien zijn (zie afbeelding 1 in de PowerPoint) en presenteer deze plaat op het digibord.
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Verdeel de klas in groepjes en doorloop de volgende stappen:
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Alle groepjes presenteren nu hun verhaal voor de klas. Ze gebruiken daarbij het digibord, waarop de drie platen geprojecteerd worden.
Vergelijk de verhalen die de groepjes net hebben verteld.
Laat tenslotte twee afleveringen van de dvd zien, bijvoorbeeld:
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
6. Opdracht 3: Ben jij zo?
Bij deze opdracht gaan de leerlingen aan de slag met het gedicht Je bent zo van Hans Andreus. Daarvoor moeten de leerlingen wel kunnen lezen; deze opdracht kan dus pas aan het eind van groep 3 gedaan worden, of in groep 4.
| Kennisdoelen |
De leerling:
|
| Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Doorloop de vaste onderdelen binnen elke projectopdracht: onderzoek, uitvoeren en presenteren. Aan het eind van deze opdracht staan evaluatievragen die betrekking hebben op het hele project.
De leerlingen gaan twee keer met hetzelfde gedicht aan de slag: de eerste keer concentreren ze zich op de volgorde en het verklanken. De tweede doorloop focust op de dichtvorm, de betekenis en het thema identiteit.
Doorloop de volgende stappen:
o Lees eerst alle stukjes.
o Overleg in je groepje in welke volgorde jullie de kaartjes willen leggen. Leg de kaartjes van boven naar beneden, want het is immers een gedicht.
o Als je het samen eens bent, plak je stukjes op het vel papier.
o Oefen in het voorlezen van het gedicht. Spreek af wie van jullie groepje straks mag voorlezen.”
2. De leerlingen voeren de opdracht uit. Loop ondertussen rond en help de groepjes die de opdracht nog niet helemaal hebben begrepen. Geef geen feedback op de volgorde van de kaartjes; help wel actief bij het inoefenen van het voorlezen.
3. Vergelijk voordat je begint met voorlezen de opgeplakte gedichten – zijn er verschillen?
Hoe kan je zien welk stukje als laatste hoort? (Eindigt met punt.)
Spreek niet in termen van ´goed´ of ´fout´, maar laat het bij de waarneming − straks bij de verklanking en de doorloop op inhoud zal de volgorde duidelijker worden.
4. Laat dan de gedichten voorlezen. Ga hierbij in op de manier van voorlezen:
o Moet je een punt lezen na elk regeltje van een of twee woorden?
o Als je leest alsof alle woorden achter elkaar staan, hoe klinkt het dan?
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doorloop onderstaande stappen:
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Doorloop de volgende stappen om het project te presenteren:
Reflectievragen die je kunt stellen tijdens het werken aan de opdracht en/of erna
Bespreek met de leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Jouw schakel voor kunst en cultuur op school en in de vrije tijd