Identiteit, Groep 3-4
Iets doen zonder dat een ander dat weet. Dat is stiekem. In dit project onderzoeken de leerlingen alles, maar dan ook álles wat met stiekem te maken heeft. Stiekem kan iets zijn wat niet mag, zoals zonder te vragen een koekje pakken. Maar het kan ook iets goeds zijn, zoals een verrassing voor iemand in zijn jaszak of lunchtrommel stoppen. Stiekem is ook de basis van oude spelletjes zoals zakdoekje leggen. En je kunt muziek maken die heel stiekem klinkt, zoals het thema van de Pink Panther. Ook bestaat er stiekeme kunst, zoals breiwerkjes waarmee de straat wordt versierd, of het aanleggen van een minituintje door een tegel uit de straat te halen. En dat is nog niet het einde van al het stiekeme gedoe. De leerlingen sluiten het project af met een geheime route, een stiekeme presentatie of een groot stiekem kunstwerk.
1. Informatie
Lees ter voorbereiding van de COH-lessen onderstaande informatie over de invulling en het doel van het project en manieren om het project te promoten. Ook zijn hieronder de algemene benodigdheden en de begrippenlijst opgenomen.
Wat doen de leerlingen in dit project?
In dit project staat het woord ‘stiekem’ centraal. Op verschillende manieren ontdekken de leerlingen op welke manieren je leuke, stiekeme dingen kan doen. Ze luisteren naar stiekeme verhalen, bekijken voorbeelden van stiekeme kunst en spelen stiekeme spelletjes. Ze werken aan onzichtbare tekeningen en mantels, luisteren en maken stiekeme muziek met stiekeme bewegingen en creëren tableau vivants waarin dingen lijken te verdwijnen. Vanuit alle kunstdisciplines maken de kinderen kennis met verschillende manieren waarop ‘iets stiekem’ gemaakt kan worden.
Waarom dit project?
Fantasie en magie speelt op de leeftijd van kinderen in groep 3 en 4 nog een grote rol, ze kunnen zich nog verliezen in spel en maken op deze manier kennis met de wereld. In de opdrachten wordt veel gebruik gemaakt van de zintuigen, ook een manier waarom kinderen de wereld ontdekken. Spel, magie en grapjes maken vormen de basis voor dit project. Daarbij leren de leerlingen wanneer iets nou leuk stiekem is en wanneer niet, wanneer iets grappig is en wanneer niet.
Stroomdiagram
Het stroomdiagram is een hulpmiddel ter ondersteuning van het creatief proces en bij het plannen van de lessen. U werkt van links naar rechts. De kolommen staan voor de fases in het proces. De kleuren van de opdrachten per fase corresponderen met de kleuren van de verschillende uitkomsten. Maak een keuze uit de opdrachten aan de hand van de ontwikkeling en kwaliteiten van de leerlingen. Het proces staat centraal, niet het eindresultaat. Ga samen met de leerlingen het experiment aan.
Doelen
In dit project worden bij de Introductie, de Oriëntatie en de Opdrachten worden steeds een aantal kennisdoelen en vaardigheidsdoelen benoemd. De volgende houdingsdoelen gelden voor het project in het algemeen:
Promotie
Het project gaat meer leven als er ook buiten de klas aandacht voor is. Denk na over manieren om het project te promoten.
Klaar voor de start?
Algemene benodigdheden
Maak gedurende het hele project gebruik van de volgende ruimtes en materialen:
Begrippenlijst Nederlandse taal
|
Vaktaal |
Algemene woorden |
Werkwoorden |
|
het fluisterconcert |
stiekem het compliment aardig/niet aardig het geheim grappig/niet grappig leuk/niet leuk onzichtbaar de mantel/ de cape de blinddoek de zakdoek het materiaal de verrassing de techniek het hekwerk de tegel |
uitbeelden verstoppen sissen klakken ploppen neuriën negeren verdwijnen bevriezen camoufleren toveren versieren |
2. Introductie
|
Kennisdoel |
De leerling maakt kennis met verhalen waarin ‘stiekem’ een rol speelt. |
|
Vaardigheidsdoel |
De leerling ervaart wat het betekent om iets stiekem te doen. |
Benodigdheden
Aan de slag in de klasVerras de leerlingen met een kleinigheid, zoals een gedichtje, spreuk of compliment. Houd rekening met onderstaande punten:
3. Oriëntatie
|
Kennisdoel |
De leerling ervaart wat het betekent om iets stiekems te bedenken en uit te voeren. |
|
Vaardigheidsdoel |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste oriëntatie-onderdelen: het filosofisch gesprek en het uitvoeren van de opdrachten.
Het filosofisch gesprek
Voer naar aanleiding van de introductie een filosofisch gesprek. Stel hierbij (een aantal van) onderstaande vragen:
Andere invalshoek: geheimen
Ondersteunende vragen:
Maak een keuze uit onderstaande opdrachten:
Waar is iedereen gebleven?
Er komt een collega leraar de klas in met de mededeling dat de leerkracht naar de directeur moet gaan voor een overleg. Alleen achtergebleven bedenkt de collega dat hij of zij voor de grap iets stiekems gaat doen. Iedereen of een deel van de leerlingen gaat zich verstoppen. Als u terugkomt, speelt u het spel mee. Bespreek het na met de leerlingen. Hoe is het om iets stiekem te doen?
Stiekeme acties
Doorloop in deze opdracht de volgende stappen:
Reflectievragen
4. Opdracht: Stiekem, onderzoek
In deze reeks aan opdrachten gaan de leerlingen op verschillende manieren aan het werk n.a.v. het woord stiekem. Ze ontwerpen en maken onzichtbaarheidsmantels, creëren een fluisterconcert, maken een tableau vivants op verschillende manieren, spelen stiekeme spelletjes, bedenken en maken stiekeme geluiden en bewegingen, bedenken stiekeme acties, maken onzichtbare tekeningen en maken kennis met ‘stiekeme straatkunst’ waarbij ze kleine ingrepen doen in de openbare ruimte.
Tijdens de presentatiefase kan met de kinderen gekozen worden voor verschillende presentatievormen waarbij ze hun eigen werk presenteren aan publiek.
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
Aan de slag in de klasDoorloop de vaste onderdelen: onderzoek, uitvoeren, presenteren en evalueren.
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
Begin de dag met een spelletje. Maar een keuze uit onderstaande mogelijkheden:
Zakdoekje leggen
Zie de tekst van het liedje en de spelregels.
Wie staat er achter me?
Een speler staat met de rug naar de groep. Wijs een aantal leerlingen aan dat stiekem achter hem gaat staan. Heeft de speler gehoord hoeveel kinderen achter hem ziijn gaan staan?
Annemaria Koekkoek
U of een leerling staat aan de ene kant van het speellokaal met het gezicht naar de muur. De anderen staan aan de andere kant van het lokaal. Ze moeten proberen de overkant bereiken en u aan te tikken. Als u “Annemaria Koekoek” zegt en u zich meteen omdraait, moeten de leerlingen ‘bevriezen’. Betrapt u ze op het maken van een beweging, zijn ze af en moeten terug naar de beginpositie. U kunt leerlingen ook op een specifieke manier laten overlopen bijvoorbeeld sluipend, op hanen en voeten, iemand anders vasthouden.
Geblinddoekt
Een leerling leidt een andere, geblinddoekte leerling van A naar B. Zorg voor obstakels op de route. De begeleider mag alleen geluiden maken.
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
5. Opdracht: Stiekem, uitvoeren
|
Kennisdoelen |
De leerling:
|
|
Vaardigheidsdoelen |
De leerling:
|
Benodigdheden
In deze opdracht maken de leerlingen een onzichtbaarheidsmantel of -cape aan de hand van hun ontwerpen uit onderzoek 3.4. Houd rekening met onderstaande aandachtspunten:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
Doorloop in deze opdracht onderstaande stappen:
Reflectievragen
6. Opdracht: Stiekem, presenteren
In dit project staat het ontwikkelproces centraal en komt het eindproduct op de tweede plaats. In het creatief stroomdiagram wordt daarom gesproken over uitkomsten. De manier van presenteren staat niet vast, hieronder volgen een aantal suggesties. Het is zelfs heel goed mogelijk dat er een presentatievorm ontstaat die niet is omschreven. Luister en kijk naar de kwaliteiten en voorkeuren van de leerlingen en vergeet uw eigen kwaliteiten niet in te zetten in het proces.
|
Kennisdoel |
De leerling maakt kennis met verschillende manieren van presenteren. |
|
Vaardigheidsdoel |
De leerling presenteert actief zelf gemaakt werk. |
Zet samen met de leerlingen een speurtocht uit voor een andere klas of voor de ouders. Gebruik de gegevens van de plattegrond met de stiekeme uitkomsten uit de onderzoekende en uitvoerende opdrachten. De leerlingen worden verspreid over de route. Ze fluisteren stiekeme boodschappen waarmee de deelnemers de route kunnen vinden. Gebruik eventueel de onzichtbaarheidmantel. De sfeer moet geheimzinnig en stiekem zijn.
Bedenk met de klas een geheimzinnige voorstelling met theatrale en dansante elementen, waarin onzichtbare kinderen fluisteren en sluipen. Gebruik verhalen over de onzichtbaarheidmantel, het fluisterkruid en de onzichtbare tableaus. Nodig stiekem een andere klas uit of laat de ouders stiekem meekijken. Betrek de ouders in het complot. De leerkracht nodigt de ouders uit en geeft aan hen de opdracht om stiekem binnen te komen. Ze gluren bijvoorbeeld door de ramen.
Maak een collage van de foto’s van de stiekeme veranderingen uit de deelopdrachten en hang deze stiekem ergens op. Kies een van de gemaakte werken en aangebrachte veranderingen in de openbare ruimte. Gebruik deze als uitgangspunt voor een groot stiekem werk. Bijvoorbeeld: vijf tot tien stoeptegels weghalen of een paar vierkante meter weefsel door het schoolhek.
Presenteer de uitkomsten van de diverse opdrachten naar eigen inzicht.
Bespreek met uw leerlingen het doorlopen proces aan de hand van onderstaande vragen:
Jouw schakel voor kunst en cultuur op school en in de vrije tijd